ΚΕΙΜΕΝΟ: Το τίμημα της προόδου
Α1. Ο συγγραφέας αναγνωρίζει τις θετικές προσφορές της τεχνολογικής ανάπτυξης τόσο στον υλικό, όσο και στον πνευματικό τομέα. Ωστόσο, διαπιστώνει πως υπάρχει ένας διάχυτος φόβος για την ολοένα αυξανόμενη τεχνολογική πρόοδο. Προσπαθώντας να δώσει απάντηση στην αιτία αυτού του φόβου, επικεντρώνεται στον ανθρώπινο παράγοντα. Συγκεκριμένα, ισχυρίζεται πως δεν ευθύνεται η μηχανή για τα όποια αρνητικά απορρέουν από αυτήν αλλά ο άνθρωπος. Η μηχανή τέθηκε στην υπηρεσία των ισχυρά οικονομικών παραγόντων και τη χρησιμοποιούν για να εξανδραποδίσουν τους ανίσχυρους ή μη δυνάμενους να ελέγξουν την τεχνολογία ανθρώπους.
Β1. α. Σωστό
β. Λάθος
γ. Λάθος
δ. Λάθος
ε. Σωστό
Β2. α. Είναι ένας εκφραστικός τρόπος που δίνει το έναυσμα στον συγγραφέα να διατυπώσει παρακάτω τις θέσεις του για τις αιτίες του φόβου για την τεχνολογική πρόοδο. Παράλληλα, με αυτές αποσπά το ενδιαφέρον του αναγνώστη.
β. Χρησιμοποιεί επιχείρημα με επαγωγικό συλλογισμό. Παραθέτει αρχικά προτάσεις για τη χρήση των μηχανών από τον άνθρωπο είτε θετικά είτε αρνητικά, για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι «το χέρι που φτιάχνει και κινεί τη μηχανή είναι υπαίτιο για το καλό, όπως και για το κακό που εκείνη κάνει».
Β3. α. 1. «Έδωσε μεγαλύτερη αξία ή σημασία στα γεγονότα»
2. «Η υποδούλωση...».
β. 1. «κατοχύρωση των πολιτικών ελευθεριών»
2. «χωρίς να βρίσκει λύση».
3. «αποφασίζουν αναιτιολόγητα»
Β4. α. τάχα: Δηλώνει αμφιβολία, αβεβαιότητα
αλλά: Δηλώνει αντίθεση στην προηγούμενη πρόταση
δηλαδή: Διασαφήνιση ή επεξήγηση της προηγούμενης περιόδου λόγου
φυσικά: Επιβεβαίωση της προηγούμενης περιόδου λόγου
λοιπόν: Συμπέρασμα γενικό από αυτά που ισχυρίστηκε στα παραπάνω της δεύτερης παραγράφου.
β. «Το όργανο τούτο απλώνει και πολλαπλασιάζει τη δύναμη του κατόχου του».
Η σύνταξη είναι ενεργητική.
Μετατροπή σε παθητική σύνταξη:
«Η δύναμη του κατόχου απλώνεται και πολλαπλασιάζεται από το όργανο τούτο».
Γ1. Σε ένα κείμενο (400-500) λέξεων να παρουσιάσετε τα οφέλη και τους κινδύνους από την τεχνολογική πρόοδο εκφράζοντας παράλληλα τη δική σας αποτίμηση για το μέλλον του ανθρώπου.
Πρόλογος:
Ο 20ος αιώνας και αυτός που διανύουμε χαρακτηρίζονται ως αιώνες της τεχνολογικής επανάστασης, που πρόσφερε βοήθεια στον άνθρωπο και στη ζωή του, αλλά δημιούργησε και απειλητικούς κινδύνους.
Κύριο θέμα:
[1]. Θετικές πλευρές της τεχνολογίας:
- Συνέβαλε στην οικονομική ανάπτυξη με συνέπεια την αφθονία αγαθών και ανέσεων και αντίστοιχη ανύψωση του βιοτικού επιπέδου του ανθρώπου.
- Μείωσε το μόχθο του ανθρώπου και εξασφάλισε περισσότερο ελεύθερο χρόνο, συμβάλλοντας έτσι στο «ευ ζην».
- Βελτίωσε την υγεία και αύξησε θεαματικά το όριο ζωής.
- Διεύρυνε το χώρο του επιστητού και συνετέλεσε στην εξέλιξη των επιστημών.
- Βοήθησε τον άνθρωπο να κυριαρχήσει στη φύση.
[2]. Αρνητικές πλευρές:
- Προσήλωση του ανθρώπου στα υλικά αγαθά και εμφύσηση νοοτροπίας υπερκαταναλωτισμού.
- Μηχανοποίηση της ζωής.
- Δημιουργία σοβαρών προβλημάτων στην υγεία του ανθρώπου, ιδίως την ψυχική.
- Υπεροψία της δύναμης, που αποτυπώνεται στην ανάπτυξη της πολεμικής τεχνολογίας και τεχνικής.
- Κατάχρηση της φύσης με τη δημιουργία οικολογικού και ενεργειακού προβλήματος.
- Ο ελεύθερος χρόνος καταντά ουτοπία.
- Λείπει από τον άνθρωπο η αδέσμευτη σκέψη, η μεταφυσική δίψα και η πνευματική καλλιέργεια.
Επομένως, μπορεί κάποιος να ισχυριστεί πως η τεχνολογία ό,τι δίνει με το ένα χέρι αφαιρεί περισσότερα με το άλλο.
[3]. Η στάση έναντι της τεχνολογίας.
Εφ’ όσον τα πράγματα είναι έτσι, ο προβληματισμός πρέπει να επικεντρωθεί όχι στο αν πρέπει να υπάρχει ή όχι η τεχνολογία, αλλά ποιο πρέπει να είναι το ηθικό περιεχόμενό της. Σ’ αυτό το ερώτημα υπεύθυνος να απαντήσει είναι ο άνθρωπος, που πρέπει να προσδιορίσει πώς θα την χρησιμοποιήσει.
Είναι ανάγκη η μηχανή να «εξανθρωπιστεί». Η συνειδητοποίηση μιας τέτοιας στάσης έναντι της μηχανής είναι κύρια υπόθεση του σχολείου, που πρέπει να παρέχει πολύπλευρη και προπαντός ανθρωπιστική παιδεία.
Επίλογος:
Η επιστροφή του ανθρώπου στην πρωτόγονη ζωή είναι ένας ρομαντισμός. Η τεχνολογία είναι σπουδαίος φίλος και έχει λυτρωτική δύναμη, όταν χρησιμοποιείται σωστά, προς όφελος του ανθρώπου. Εάν δεν χρησιμοποιηθεί συνετά, θα καταντήσει δυνάστης του ανθρώπου. Η ανθρωπιστική αγωγή θα κρίνει τελικά το αποτέλεσμά της.