Δημοσθένης, Κατ’ Ανδροτίωνος Παρανόμων. Η υπόθεση του λόγου

Ο λόγος «Κατά Ανδροτίωνος» γράφτηκε το 355 π.Χ. και σ’ αυτόν κατηγορείται ο Ανδροτίων για «γραφή παρανόμων», δηλαδή εισήγαγε πρόταση να στεφανωθεί η Βουλή των Πεντακοσίων, ενώ αυτή δεν είχε επιτελέσει το έργο της, που σύμφωνα με τον νόμο (Τὰς τριήρεις οὐ πεποίησαι μὴ τοίνυν αἴτει τὴν δωρειάν) έπρεπε να ναυπηγήσει συγκεκριμένο αριθμό πλοίων. Επομένως, οι βουλευτές ήταν παράνομοι και δεν ήταν άξιοι στεφάνου. Ο πραγματικός σκοπός του Δημοσθένη ήταν να παραμερίσει πολιτικά τον Ανδροτίωνα, που είχε γίνει αντιπαθητικός από τις εισπράξεις των φόρων.

Ο Ανδροτίων ήταν μαθητής του Ισοκράτη και από τον λόγο του Δημοσθένη μαθαίνουμε πως τέθηκε επικεφαλής ενός σώματος, που δημιουργήθηκε μετά από δική του πρόταση, για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.

Για την είσπραξη των φόρων χρησιμοποιούσε πολύ σκληρές μεθόδους είσπραξης. Τρομοκρατούσε τους πολίτες που χρωστούσαν φόρους και έφτανε στο σημείο να βασανίζει κάποιους για να αποκαλύψουν τα κρυμμένα περιουσιακά τους στοιχεία. Οι πολίτες προσπαθούσαν να διαφύγουν από τις στέγες για να γλιτώσουν από τον Αδροτίωνα και τους δορυφόρους του. Άλλοι επέλεγαν να κρυφτούν κάτω από τα κρεβάτια τους. Και όλα αυτά μπροστά στις οικογένειές τους (... τέγος ὡς τοὺς γείτονας ὑπερβαίνοι, ἢ ὑποδύοιθ᾽ ὑπὸ κλίνην ὑπὲρ τοῦ μὴ τὸ σῶμ᾽ ἁλοὺς εἰς τὸ δεσμωτήριον ἕλκεσθαι, ἢ ἄλλ᾽ ἀσχημονοίη ἃ δούλων, οὐκ ἐλευθέρων ἐστὶν ἔργα, καὶ ταῦθ᾽ ὑπὸ τῆς αὑτοῦ γυναικὸς ὁρῷτο ποιῶν). Το άσυλο της κατοικίας παραβιάζονταν, πράγμα που δεν γίνονταν ούτε στο καθεστώς των Τριάκοντα Τυράννων.

Ο ρήτορας ισχυρίζεται πως ο ευτελισμός που υπέστη το πολίτευμα από τέτοιες πρακτικές και μεθόδους ήταν τόσο μεγάλος, που δεν αντισταθμίζεται με κανένα υλικό όφελος. Ο Δημοσθένης χαρακτηρίζει τον Ανδροτίωνα: «καὶ γὰρ ἀναιδῆ καὶ θρασὺν καὶ κλέπτην καὶ ὑπερήφανον καὶ πάντα μᾶλλον ἢ ἐν δημοκρατίᾳ πολιτεύεσθαι ἐπιτήδειον ὄντ᾽ αὐτὸν δείξω».

 

 

Το 353/52 π.Χ. ο Δημοσθένης έγραψε τον λόγο του «Κατά Τιμοκράτους», που στρέφονταν έμμεσα πάλι κατά του Ανδροτίωνος, ο οποίος, ενώ ήταν πρεσβευτής σε ένα ταξίδι του στη Ναύκρατη της Αιγύπτου, μετέφερε παράνομο φορτίο, το οποίο πούλησε και οικειοποιήθηκε τα χρήματα μαζί με τους δύο άλλους συμπρέσβεις του. Τα χρήματα από το εμπόρευμα έπρεπε να κατατεθούν στο δημόσιο ταμείο. Ο Τιμοκράτης ήταν πολιτικός φίλος του Ανδροτίωνα και είχε προτείνει να ψηφιστεί νόμος για παράταση προθεσμίας καταβολής χρέους προς το δημόσιο και για μη φυλάκιση των ενόχων με καταβολή εγγυήσεων.