ΚΕΙΜΕΝΟ: Πλάτων, Φαίδων, 59 d-e

 

Ο Σωκράτης με απόφαση του δικαστηρίου καταδικάστηκε σε θάνατο. Μία μέρα πριν τη δίκη το ιερό πλοίο των Αθηναίων έφυγε για τη Δήλο, για να προσκύνημα προς τιμή του Απόλλωνα. Κατά τη διάρκεια της «θεωρίας» αυτής στη Δήλο δεν εκτελείτο καμία ποινή. Έτσι, ο Σωκράτης για ένα περίπου μήνα έμεινε έγκλειστος στο δεσμωτήριο. Εκεί τον επισκέπτονταν καθημερινά οι φίλοι του και συζητούσαν. Το παρακάτω απόσπασμα αναφέρεται στις τελευταίες ώρες του Σωκράτη στο δεσμωτήριο, όταν οι Ένδεκα διέταξαν την εκτέλεση της ποινής.

 

ἀεὶ γὰρ δὴ καὶ τὰς πρόσθεν ἡμέρας εἰώθεμεν φοιτᾶν καὶ ἐγὼ καὶ οἱ ἄλλοι παρὰ τὸν Σωκράτη, συλλεγόμενοι ἕωθεν εἰς τὸ δικαστήριον ἐν ᾧ καὶ ἡ δίκη ἐγένετο· πλησίον γὰρ ἦν τοῦ δεσμωτηρίου. περιεμένομεν οὖν ἑκάστοτε ἕως ἀνοιχθείη τὸ δεσμωτήριον, διατρίβοντες μετ᾽ ἀλλήλων, ἀνεῴγετο γὰρ οὐ πρῴ· ἐπειδὴ δὲ ἀνοιχθείη, εἰσῇμεν παρὰ τὸν Σωκράτη καὶ τὰ πολλὰ διημερεύομεν μετ᾽ αὐτοῦ. καὶ δὴ καὶ τότε πρῳαίτερον συνελέγημεν· τῇ γὰρ προτεραίᾳ [ἡμέρᾳ] ἐπειδὴ ἐξήλθομεν ἐκ τοῦ δεσμωτηρίου ἑσπέρας, ἐπυθόμεθα ὅτι τὸ πλοῖον ἐκ Δήλου ἀφιγμένον εἴη. παρηγγείλαμεν οὖν ἀλλήλοις ἥκειν ὡς πρῳαίτατα εἰς τὸ εἰωθός. καὶ ἥκομεν καὶ ἡμῖν ἐξελθὼν ὁ θυρωρός, ὅσπερ εἰώθει ὑπακούειν, εἶπεν περιμένειν καὶ μὴ πρότερον παριέναι ἕως ἂν αὐτὸς κελεύσῃ· “λύουσι γάρ”, ἔφη, “οἱ ἕνδεκα Σωκράτη καὶ παραγγέλλουσιν ὅπως ἂν τῇδε τῇ ἡμέρᾳ τελευτᾷ”. οὐ πολὺν δ᾽ οὖν χρόνον ἐπισχὼν ἧκεν καὶ ἐκέλευεν ἡμᾶς εἰσιέναι.

--------------------------------------------------

φοιτάω, -ῶ: συχνάζω (παρά + αιτιατική)

συλλέγομαι: συγκεντρώνομαι, συναθροίζομαι

ἕωθεν (επίρρ.): από τα χαράματα, από πολύ νωρίς, από την αυγή

διατρίβω μετά τινος: συνομιλώ με κάποιον

πρῴ και πρωΐ (επίρρημα): νωρίς, με την ανατολή

εἰσῆμεν: παρατ. του ρ. εἰσέρχομαι

πυνθάνομαι: πληροφορούμαι

τὸ εἰωθός: το σύνηθες, το συνηθισμένο

ἐπέχω (για χρόνο): εξακολουθώ

 

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

 

Γ1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του παρακάτω αποσπάσματος: «τῇ γὰρ προτεραίᾳ ... ἡμᾶς εἰσιέναι».

Μονάδες 10

 

Γ2. Σε ποιον χώρο πήγαιναν οι φίλοι του Σωκράτη και τι έκαναν εκεί;

Μονάδες 10

 

Γ3. α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:

τὸ δικαστήριον: τη δοτική του πληθυντικού αριθμού

πρῴ: τα παραθετικά του επιρρήματος στους άλλους βαθμούς

τὰ πολλὰ: την αιτιατική ενικού αριθμού στο αρσενικό γένος

τὸ εἰωθός: η δοτική πληθυντικού αριθμού του ίδιου γένους

ὁ θυρωρός: την κλητική ενικού αριθμού

ὅσπερ: τη γενική πληθυντικού αριθμού του ιδίου γένους

Μονάδες 5

 

Γ3. β. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:

περιεμένομεν: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής μέλλοντα

ἀνοιχθείη: το β΄ ενικό πρόσωπο του προστακτικής του ίδιου χρόνου

εἰσῇμεν: Το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του αορίστου β΄

ἐπυθόμεθα: το γ΄ ενικό πρόσωπο του υπερσυντελίκου

ἐπισχὼν: το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής παρακειμένου

Μονάδες 5

 

Γ4. α. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τις παρακάτω λέξεις ή φράσεις:

ἑκάστοτε, ἐκ τοῦ δεσμωτηρίου, ἐξελθὼν, παριέναι, ἡμᾶς

Μονάδες 5

 

Γ4. β. «ὅτι τὸ πλοῖον ἐκ Δήλου ἀφιγμένον εἴη»

«ὅπως ἂν τῇδε τῇ ἡμέρᾳ τελευτᾷ»

Να αναγνωρίσετε τις παραπάνω προτάσεις και να εξηγήσετε πώς εισάγονται και πώς εκφέρονται.

Μονάδες 5